Một sinh vật được đánh giá là thông minh sẽ dựa trên rất nhiều yếu tố khác nhau. Một trong những yếu tố đó có liên quan đến bộ não của các loài vật. Chẳng thế mà loài người mới là một sinh vật cấp cao thông minh nhất trên Trái Đất này. Tuy đối với các loài sinh vật khác, thông minh lại được xét trên các yếu tố khác nữa. Bạch tuộc tuy không dùng não nhưng nó lại được đánh giá là một trong những sinh vật thông mình nhất ở đại dương bao la. Tại sao lại thế thì hãy cùng prawduct tìm hiểu ngay nhé.
Bạch tuộc với trí thông minh đáng nể
Nhắc đến trí thông minh của các loài động vật ở đại dương học, người ta thường nghĩ tới cá heo hoặc cá voi. Tuy nhiên còn một loài sinh vật biển nữa cũng có chỉ số IQ đáng nể. Đó là bạch tuộc. Khoảng 350 tế bào thần kinh nằm dọc các xúc tu giúp bạch tuộc phản ứng nhanh nhạy với môi trường kể cả khi bị chặt đứt.
Tổ tiên gần nhất mà chúng ta có chung với loài bạch tuộc đã tồn tại 500 triệu năm trước. Tại sao chúng vừa có nhiều điểm giống người lại vừa có nhiều điểm giống “người ngoài hành tinh” vậy? Mặc dù có nhiều xúc tu với nhiều giác hút, không có xương, bạch tuộc có mắt, não và trí tò mò y hệt chúng ta.
Trong sử sách cũng như những nghiên cứu về hành vi, trí thông minh của bạch tuộc. Chúng luôn có một vị trí nhất định. Chúng có khả năng nhận thức qua các cơ chế tiếp nhận, xử lý, biến đổi, ghi nhớ thông tin và đưa ra quyết định hành động.
Từ góc nhìn hành vi học, khả năng thích nghi và điều chỉnh hành vi cho phù hợp với hoàn cảnh mới của một cá thể là một dấu hiệu nhận biết khả năng nhận thức tốt. Nhiều nghiên cứu cho thấy bạch tuộc có khả năng linh hoạt trong hành vi cao. Bất kể ở môi trường bản địa hay trong phòng thí nghiệm.
Những nghiên cứu về bạch tuộc
Nghiên cứu mới về khả năng phản ứng nhanh nhạy với con mồi và kẻ thù. Từ đó cho thấy sự thông minh của bạch tuộc. Kết quả vừa được các nhà khoa học công bố tại Hội nghị khoa học sinh học 2019 tổ chức cuối tháng 6 tại Mỹ.
Nghiên cứu được thực hiện trên bạch tuộc khổng lồ Thái Bình Dương (Enteroctopus dofleini) và bạch tuộc đỏ Đông Thái Bình Dương (Octopus rubescens). Chúng có khoảng 500 triệu tế bào thần kinh. Trong đó có khoảng 350 triệu tế bào thần kinh nằm dọc trên các xúc tu. Điều này giúp bạch tuộc phản ứng nhanh nhạy với môi trường và các yếu tố xung quanh như kẻ thù và con mồi.
Nhóm nghiên cứu sử dụng kỹ thuật theo dõi hành vi và ghi chép thần kinh. Từ đó muốn hiểu rõ hơn cách các neuron thần kinh ở xúc tu tiếp nhận và xử lý thông tin. Họ phát hiện rằng những giác hút và giác quan của bạch tuộc tiếp nhận thông tin rất nhanh nhạy. Chúng xử lý và ra hiệu cho bạch tuộc thực hiện hành động mà không cần tới sự can thiệp của bộ não.
Những nghiên cứu này đã chứng minh rằng bộ não và xúc tu của bạch tuộc hoạt động hoàn toàn độc lập với nhau. Kể cả khi bị cắt đứt, các xúc tu vẫn có thể cử động và di chuyển được.
Tương quan giữa bạch tuộc và con người
Cấu tạo bộ não của bạch tuộc cũng khá phức tạp. Chúng có tầm nhìn tương tự con người khi hai mắt bổ sung và hỗ trợ cho nhau. Đặc điểm này thường thấy ở những sinh vật cao cấp. Hai nửa não bộ đảm nhiệm những nhiệm vụ khác nhau. Nó cũng có liên quan và bổ trợ cho chức năng ngôn ngữ.
Chúng cũng lưu trữ kí ức theo cách tương tự như con người. Do vậy kí ức tồn tại lâu hơn và sự liên kết giữa các tế bào não cũng được tăng cường. Hơn 1 nửa trong số 500 triệu tế bào thần kinh của bạch tuộc nằm trong các chân của nó. Điều này có nghĩa là 8 chân có thể hành động độc lập hoặc phối hợp với nhau dễ dàng.
Nói cách khác, không giống con người sử dụng não bộ làm trung khu thần kinh. Trí thông minh của bạch tuộc được chia nhỏ trên một mạng lưới rộng hơn gần giống như Internet.
Bạch tuộc có phải thông minh nhất?
Bạch tuộc đạt mọi tiêu chí đánh giá về khả năng thông minh. Khả năng thu thập thông tin linh hoạt, học hỏi, xử lý thông tin, ghi nhớ và thích nghi tùy hoàn cảnh. Dù vậy, phản ứng của chúng khá thất thường. Đặc biệt trong các tác vụ phân biệt hình ảnh, với độ chính xác chỉ 80% trong khi các loài khác hoàn thành 100%.
Chúng có thể rất lanh lợi, nhưng cũng chỉ như mấy cậu học trò ranh ma mà thôi. Nếu coi nhóm các loài mực nang là lớp học thì mực cuttlefish mới đứng đầu lớp. Mực cuttlefish tuy không phổ biến nhưng hiện là chủ đề nghiên cứu của nhiều dự án lớn. Chúng có khả năng học hỏi những quy luật phức tạp và áp dụng một cách hoàn hảo.
