Nền văn minh Maya có lẽ là nền văn minh có giá trị rất lớn ở phía Tây bán cầu. Với đời sống văn hóa và tâm linh đặc sắc, họ đã tạo nên một kim tự tháp ấn tượng mà nền móng của nó lại được tạo nên từ các vật liệu được phun ra từ núi lửa. Nó cũng là phần nào hé lộ những tâm linh của người Maya. Chúng ta có thể thấy núi lửa có phần nào đó ảnh hưởng tới đời sống của họ.
Các thảm họa từ thiên nhiên luôn đi đôi với sự hoang tàn và hủy diệt. Thế nhưng vụ phun trào có tên Tierra Blanca Joven lại khác, chỉ vài chục năm sau đó, người Maya đã dùng chính một phần của núi lửa để tạo nên nề văn minh của mình. Prawduct qua bài viết này sẽ đưa các bạn tìm hiểu về Kim tự tháp Campana đã được người Maya xây dựng từ đá của núi lửa.
Vụ phun trào có tên Tierra Blanca Joven làm thay đổi dân cư tại Maya
Chỉ vài chục năm sau vụ phun trào lịch sử, người Maya quay lại xây kim tự tháp bằng chính những vật liệu phun ra từ núi lửa.
Kim tự tháp đồ sộ cao 22m, nằm trong thung lũng Zapotitán, gần làng cổ San Andrés. Ngôi làng cổ này đã bị chôn vùi bởi lớp tro dày và vật liệu đá nóng sau vụ phun trào năm 539 sau Công Nguyên. Nơi đây vốn chỉ cách núi lửa 40km. Dù không bị dung nham trực tiếp thiêu rụi. Thế nhưng ngôi làng không tránh khỏi cơn mưa tro bụi từ siêu núi lửa.
Khoảng năm 539, tại khu vực ngày nay là San Andrés, El Salvador, miệng núi lửa Ilopango phun trào. Vụ phun trào có tên Tierra Blanca Joven (TBJ) và được coi là sự kiện núi lửa lớn nhất Trung Mỹ trong 10.000 năm qua. Ngọn núi tạo ra những dòng dung nham dài hàng chục km, phun lượng tro bụi khổng lồ lên khí quyển Trung Mỹ khiến khí hậu Bắc Bán cầu lạnh đi. Do sức mạnh hủy diệt của núi lửa, các nhà khoa học từng cho rằng nhiều khu định cư của người Maya trong vùng có thể bị bỏ hoang hàng thế kỷ.
Người Maya xây kim tự tháp Campana từ những mảnh đá núi lửa
Các nhà khoa học phát hiện người Maya xây kim tự tháp Campana. Nó làm từ những mảnh đá núi lửa văng ra trong một vụ phun trào mạnh. Đến mức làm nguội Trái đất, Live Science hôm 21/9 đưa tin.
Tuy nhiên, theo phân tích mới về kim tự tháp Campana của Akira Ichikawa. Một nhà khảo cổ tại Khoa Nhân chủng học thuộc Đại học Colorado Boulder (UCB). Người Maya đã quay trở lại sớm hơn nhiều. Sau đó xây công trình này chỉ vài chục năm sau vụ phun trào.
Phân tích mới cũng hé lộ, thợ xây Maya đã kết hợp các khối đá và đất với mạt vụn núi lửa (tephra). Đây là những mẩu đá và mảnh vụn khác do núi lửa phun ra. Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy người Maya dùng mạt vụn núi lửa để xây kim tự tháp. Điều này có thể phản ánh ý nghĩa tâm linh của núi lửa trong văn hóa Maya, theo Ichikawa.
Nó được xây trên đỉnh của một bệ cao 6m, dài 80m và rộng 55m. Bệ này cũng có 4 bậc thềm rộng và một cầu thang lớn ở trung tâm. Đây là công trình công cộng đầu tiên mọc lên ở San Andrés sau vụ phun trào TBJ.
Những phân tích về vật liệu xây dựng kim tự tháp
Ichikawa sử dụng các mẫu carbon lấy từ nhiều vật liệu xây dựng khác nhau trong kim tự tháp. Và xác định chúng có niên đại từ năm 545 đến năm 570. Điều này cho thấy người Maya đã quay trở lại và bắt đầu xây kim tự tháp từ sớm. Có lẽ là sớm hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây của các nhà khoa học. Số lượng mạt vụn núi lửa trong kim tự tháp cũng rất đáng ngạc nhiên, Ichikawa nhận xét.
Các nhà khoa học từng phát hiện mạt vụn núi lửa trong một con đường trắng (sacbe) của người Maya tại Cerén. Tuy nhiên, Campana là kim tự tháp Maya đầu tiên được phát hiện dùng vật liệu này. Với con đường ở Cerén, có thể người xưa cho rằng mạt vụn núi lửa dạng tro trắng mang ý nghĩa tôn giáo. Hoặc vũ trụ lớn lao vì có nguồn gốc núi lửa. Với kim tự tháp Campana, vật liệu này cũng có thể mang tầm quan trọng tương tự.
